„Standardy i kompetencje jakościowe: Szczególne kompetencje psychoterapeutów Gestalt”

cały tekst dokumentu do pobrania tutaj: pobierz

Fragment wstępu:

„Komisja kompetencji zawodowych i standardów jakościowych EAGT pracuje nad określeniem specyficznych kompetencji psychoterapeutów Gestalt. Zgodnie z projektem EAP, dotyczącym określenia podstawowych kompetencji psychoterapeuty, niniejszy dokument określa kompetencje specyficzne dla podejścia humanistyczno-doświadczeniowego Gestalt. Projekt rozpoczął się w roku 2010 i nadal trwa. Obecnie grupa przygotowała pierwszy, wstępny dokument, wprowadzony w obieg i poddany komentarzom zainteresowanych kolegów.

Podstawowym zagadnieniem dotyczącym lektury tego tekstu jest myśl, by nie traktować go jako zalecenia dotyczącego działania psychoterapeutów, lecz uznać go za opis umiejętności, które powinien psychoterapeuta Gestalt powinien posiadać, być ich świadomym i umieć ich używać, jeśli zachodzi taka potrzeba.

Nie jest naszym zamysłem opisanie idealnego profilu, do którego profesjonalny psychoterapeuta Gestalt powinien dążyć, lecz wskazanie na ważne w tym zawodzie i w tej modalności kompetencje. Nie wszystkie kompetencje mają tę samą wagę w danym czasie, nie wszystkie używane są naraz, a niektóre biernie pozostają w tle czy nawet, w kontekście sytuacyjnym, są nadmiarowe. Każdy psychoterapeuta Gestalt utrzymuje różną, indywidualną równowagę kompetencji w zgodzie z własną osobowością. Integracja tej wyjątkowości znajduje wyraz w określonym, osobistym stylu terapeutycznym.

Profil kompetencji nie stanowi z założenia narzuconego zestawu umiejętności, które należy nabyć jednorazowo. Traktujemy go bardziej jako wynik nieustającego procesu rozwoju ukorzenionego w ścieżce zawodowej danej osoby, rozwijającego się bez przerwy w ramach doświadczeń zawodowych i kształcenia ustawicznego.

Pracując nad kwestią „kompetencji podstawowych” EAP sugeruje wydzielenie trzech poziomów kompetencji psychoterapeuty:

• kompetencje podstawowe – są to kompetencje, które posiada każdy psychoterapeuta, niezależnie od podejścia w jakim pracuje
  
• kompetencje specyficzne – są to kompetencje związane z konkretnym podejściem psychoterapeutycznym, odróżniające sposób pracy psychoterapeutów pracujących w różnych modalnościach czy poszczególne modalności
• specjalistyczne kompetencje – kompetencje wymagane w pracy psychoterapeutycznej w miejscu mającym swoją specyfikę miejscu, np. w więzieniu, lub z wybraną grupą, np. z dziećmi.

Podczas lektury poniższego profilu specyficznych kompetencji psychoterapeuty Gestalt należy pamiętać o kilku aspektach niezbędnych dla uniknięcia błędnej interpretacji. Choć aspekty te pozostają po części oczywiste, wolimy przedstawić je bezpośrednio, by dać czytelnikowi jednoznaczne ramy rozumienia oraz by udostępnić klucz do zapoznawania się z 13 obszarami kompetencji.

Ważne by pamiętać, że:

• Profil kompetencji nie ma charakteru normatywnego: nie jest katalogiem nakazów dla psychoterapeuty Gestalt, a raczej opisem jego umiejętności i wiedzy, które należy stosować, gdy zachodzi taka potrzeba lub konieczność. Na przykład umiejętność wyjaśnienia pacjentowi cech charakteryzujących stosowaną metodę z pewnością nie jest czymś, co psychoterapeuta musiałby robić, ale powinien zdawać sobie sprawę z okoliczności, w których należy to zrobić oraz umieć to zrobić.
• Profil nie jest opisem idealnego psychoterapeuty, w którego powinien przekształcić się rzeczywisty terapeuta. Profil opisuje wymiary kompetencji, które psychoterapeuta spontanicznie stosuje w określonych formach zgodnie z wymogami danej sytuacji. Nie można go porównać do skrzynki z narzędziami, gdyż jest zestawem umiejętności, nieustannie rozwijanych i asymilowanych, pozwalających na spontaniczne interwencje, jeśli zachodzi tak konieczność.
• Złożoność kompetencji sprawia, że między poszczególnymi kompetencjami występują pewne wspólne obszary. Na przykład: kompetencje związane z relacją terapeutyczną nakładają się na kompetencje opisujące wrażliwość etyczną albo umiejętność współpracy z innymi specjalistami. Taka złożoność dotyczy różnych kompetencji w różnych obszarach.
• Choć kompetencje opisane są w sposób wyszczególniający je osobno, to poszczególne obszary należy uznać za całość, bowiem wszystkie te kompetencje asymilują się tworząc wyjątkowy Gestalt. Możemy wyobrazić sobie wielogłosowy chór, składający się z poszczególnych głosów, ale stanowiący zintegrowaną całość, w której nie rozróżnia się pojedynczych chórzystów.
• Nabywanie i doskonalenie kompetencji to proces ciągły, nie ustający z zakończeniem całościowego 4-letniego szkolenia. Kompetencje ściśle wiążą się z zawodową ścieżką danej osoby, rozwijają się wyraźniej podczas szkolenia psychoterapeuty w podejściu Gestalt, po czym nadal wzrastają i doskonalą się jako element osobistego i zawodowego rozwoju danej osoby.
• Niniejszy profil kompetencji nie jest skończoną listą i nie aspiruje do tego. Po okresie rozbudowy i klasyfikacji uzyskaliśmy póki co ten ostateczny dokument. Oczywiście ten tekst, zawierający opis wiedzy i umiejętności psychoterapeuty pracującego w podejściu Gestalt, pozostaje dokumentem roboczym, gdyż żadnego opisu nie można uznać za kompletny, a kompetencje mogą zmieniać się w czasie wraz z rozwojem środowiska zawodowego. Na przykład kompetencje dotyczące obszaru badań zmieniły się zauważalnie w ciągu minionych dziesięcioleci, podobnie jak rozmaite aspekty społeczne.
• Profil kompetencji należy postrzegać w kontekście kodeksu etycznego, będącego w naszym zawodzie czymś oczywistym. Nie zapominajmy, że kodeks ma charakter normatywny i wiążący, zaś profil kompetencji jest czymś opisowym i służącym inspiracji. Niniejszy dokument stanowi deklarację powstałą w naszym własnym środowisku psychoterapeutów Gestalt z myślą o wzięciu odpowiedzialności za określanie naszych kompetencji zawodowych. Jego celem jest jedynie określenie zawodowych kompetencji psychoterapeutów Gestalt.

W imieniu grupy roboczej:
Ivana Vidakovic
Jelena Zeleskov Djoric
Jan Roubal
Daan van Baalen
Gianni Francesetti
Beatrix Wimmer